BLOGBERICHTEN
2025
De sprookjes achter de Disney films 1937-1950 (3)
Door: Lara Westerink
Iedereen kent wel de Disney films. Die vrolijke, leuke, altijd goed aflopende verhalen over allemaal sprookjes. Alleen zijn die verhalen niet allemaal zo leuk als Disney laat lijken. De echte sprookjes zijn vaak gruwelijk en lopen niet altijd goed af. Deed de boze koningin, maar één poging om Sneeuwwitje te doden? Wordt Pinokkio wel een echte jongen? Laten de stiefzusters het er zo makkelijk bij zitten als ze het muiltje niet passen? Allemaal vragen die de echte sprookjes beantwoorden. In deze reeks gaan we steeds een paar films bij langs en ontdekken we de sprookjes achter die films. In dit deel bekijken we films tussen 1937-1950: Sneeuwwitje, Pinokkio en Assepoester. Dus pak er wat popcorn bij en ontdek de sprookjes achter de Disney films!
Waarschuwing, deze sprookjes zijn niet voor kinderen!
Pinokkio
Er was eens een stuk hout. Een stuk hout in de werkplaats van Meester Antonio. Alleen het stuk hout praat, meester Antonio wordt er bang van. Als Gepetto hem dus vraagt om een stuk hout, geeft Antonio hem het pratende hout (Collodi, 2006).
De ondeugende pop
Gepetto maakt thuis een pop van dat hout. Als de pop af is rent het echter weg. De pop wordt weer thuisgebracht. Alleen verdenken mensen hierdoor dat Gepetto slecht omgaat met de pop en moet hij naar de gevangenis.
Pinokkio blijft alleen achter. Dan praat een krekel tegen hem. Die zegt hem dat Pinokkio braaf moet zijn. Pinokkio wordt boos en gooit iets naar de krekel en vermoordt hem zo.
Pinokkio heeft honger, maar er is geen eten. Dus gaat hij bij de haard liggen en valt in slaap.
Als hij wakker wordt roept Gepetto hem. Alleen kan Pinokkio niet opendoen, want zijn voeten zijn verbrand. Gepetto doet open en geeft Pinokkio eten.
Pinokkio belooft braaf te zijn en naar school te gaan. Gepetto maakt weer nieuwe voeten voor Pinokkio en geeft hem kleren.
Om Pinokkio naar school te laten gaan verkoopt Gepetto zelfs zijn cape voor een spellingboek voor Pinokkio.
Het Poppentheater
Als Pinokkio op weg is naar school, hoort hij muziek. Een jongen vertelt hem dat dit het poppentheater is. Pinokkio wil erheen en verkoopt zijn spellingboek voor geld voor de kaartjes.
In het theater roepen de poppen hem. De baas wordt echter boos als Pinokkio op het toneel komt en zo de voorstelling verstoort. Hij wil hem laten verbranden. De Vuureter heeft echter medelijden en wil een andere pop in de plaats verbranden, maar Pinokkio wil liever zelf verbrand worden dan dat. De Vuureter laat iedereen leven en geeft Pinokkio vijf munten.
Het veld van mirakels
Pinokkio wil van dit geld een spellingboek en een cape voor zijn vader kopen. Onderweg komt hij alleen de blinde kat en de vos tegen. Zij zeggen dat Pinokkio zijn geld kan vertienvoudigen door het in de nacht in de Vallei van Mirakels te planten.
Pinokkio gaat met ze mee. Zo overnachten in een herberg.
Als Pinokkio wakker wordt gemaakt zijn zijn vrienden weg. Hij betaalt en gaat naar de vallei.
Onderweg waarschuwt de geest van de pratende krekel hem dat hij weg moet gaan, anders loopt het slecht af. Pinokkio luistert niet.
Alleen dan overvallen twee boeven hem. Ze kunnen het geld eerst niet vinden, want dat is in Pinokkio’s mond. Dit ontdekken ze echter.
Pinokkio weet te vluchten en komt bij een wit huis. Daar doet een meisje met blauw haar het raam open. Ze kan hem echter niet binnenlaten, want iedereen in het huis is dood, inclusief zijzelf.
De bandieten hangen Pinokkio op om morgen het goud op te halen.
Het blauwharige meisje, dat eigenlijk een fee is, ziet dit en laat Pinokkio redden.
Dan komen drie dokters, waaronder de pratende krekel, hem beoordelen. Ze weten niet of hij dood of levend is. Uiteindelijk wordt Pinokkio wakker. De dokters gaan weg.
Pinokkio weigert het medicijn te drinken, totdat konijnen hem komen halen.
Pinokkio vertelt de fee dan zijn verhaal, maar hij liegt en zijn neus groeit.
Na Pinokkio als straf te laten uithuilen laat de feevogels Pinokkio’s neus krimpen.
Pinokkio gaat weer naar zijn vader. Onderweg komt hij weer de kat en de vos tegen. Zij overtuigen hem toch zijn geld te planten. Pinokkio gaat met ze mee en ze komen langs een dorp. Dan plant hij zijn geld. Die volgende ochtend is het echter verdwenen. Pinokkio gaat naar de rechter van het dorp en vertelt zijn verhaal. Die laat hem echter opsluiten.
Als de koning vier maanden later een overwinningsfeest viert, laat hij echter alle boeven vrij, ook Pinokkio.
De reis naar de fee
Op zijn reis naar de fee komt Pinokkio een slang tegen. Die wil hem echter niet doorlaten. Pinokkio schopt hem en valt. Dan lacht de slang zich dood (Mourik, 1983) (Collodi, 2006).
Pinokkio wil ergens bessen plukken, maar belandt in een val.
De opzichter laat hem voor straf blijven als waakhond, want zijn eigen hond is dood.
In de nacht komen er katten. De katten beloven hem, net als de overleden hond, een kip als hij ze hun gang laat gaan. Pinokkio waarschuwt echter de opzichter en wordt vrijgelaten (Collodi, 2006).
Als Pinokkio bij de plek komt waar het huis van de fee stond, staat daar alleen een graf met de tekst dat de fee is gestorven wegens verdriet om Pinokkio.
Dan komt er een vogel die zegt dat zijn vader hem bij de kust zoekt.
Pinokkio springt op zijn rug en ze gaan naar de kust.
Bij de kust ziet hij zijn vader op zee, zijn vader ziet hem ook. Dan wordt hij verzwolgen door een golf. Pinokkio springt in zee. Hij komt een dolfijn tegen, die zegt hem dat zijn vader wel zal zijn verzwolgen door de Haai. Ze wijst hem naar het land.
Pinokkio komt aan land. Hij heeft honger en vraagt de mensen om eten. Ze willen echter allemaal dat hij werkt voor eten. Pas als hij een vrouw tegen komt, die eigenlijk de fee is, wil hij werken voor zijn eten.
Slechte vrienden
De fee laat hem beloven braaf te zijn en naar school te gaan. Dit lukt Pinokkio een tijdje, maar hij heeft slechte vrienden. De fee waarschuwt hem hiervoor.
Pinokkio luistert echter niet (Mourik, 1983) (Collodi, 2006). Als de vrienden vragen of hij meegaat de Haai te zien gaat hij mee (Collodi, 2006).
Op het strand aangekomen blijkt dit echter een truc te zijn geweest, ze willen dat Pinokkio stout wordt. Ze krijgen ruzie en een vriend gooit een boek naar een ander hoofd, dat neervalt.
Pinokkio blijft achter. Dan komen er agenten die Pinokkio willen arresteren wegens moord, maar Pinokkio weet te vluchten doordat zijn petje afwaait en hij die mag pakken (Mourik, 1983) (Collodi, 2006). Ze sturen de hond Alidodo achter hem aan (Collodi, 2006). Als Pinokkio in zee springt volgt de hond hem, maar verdrinkt zo bijna. Pinokkio redt hem en de hond laat hem gaan.
De visser en de slak
Pinokkio zwemt verder, maar wordt door een net uit zee gevist. De visser wil hem koken, want hij denkt dat Pinokkio een vis is (Mourik, 1983) (Collodi, 2006). Net als hij hem wil koken, redt Alidodo hem als wederdienst (Collodi, 2006).
Onderweg kwam hij een man tegen die zegt dat de jongen van het strand nog leeft.
Pinokkio komt bij het huis van de fee, maar het is nacht. Bij een raam doet een slak open. Die zal Pinokkio binnenlaten. Pinokkio wacht echter uren zonder resultaat (Mourik, 1983) (Collodi, 2006). Hij schopt tegen de deur, maar zijn voet blijft steken (Collodi, 2006). Dan doet de slak open en zegt dat Pinokkio niet binnen kan komen, want de fee slaapt. Hij haalt wel eten voor Pinokkio, maar dat is nep. Dan valt Pinokkio flauw.
Het Land van de Dommen
Als Pinokkio wakker wordt is hij in het huis van de fee. Die laat hem weer beloven braaf te zijn, dat lukt een jaar. Na een jaar zegt de fee dat hij een jongen wordt, hij mag al zijn vriendjes uitnodigen (Mourik, 1983) (Collodi, 2006). Als hij echter bij het huis van Candlewick aankomt is die weg. Candlewick wacht in de bosjes op de koetsier die hem meeneemt naar het Land van de Dommen. Daar hoef je alleen maar pret te maken. Na lang aarzelen gaat Pinokkio mee. De ezel op wiens rug hij zit waarschuwt hem echter dat dit slecht afloopt.
In het Land van de Dommen heeft hij maanden lol. Op een ochtend wordt hij echter wakker en ontdekt hij dat hij ezelsoren heeft. Hij gaat met een kap op zijn hoofd naar Candlewick, die ook een kap op zijn hoofd heeft (Collodi, 2006). Als ze allebei hun kap afdoen, zien ze dat ze allebei ezelsoren hebben. Ze lachen, maar veranderen dan volledig in een ezel. De koetsier haalt ze op en verkoopt ze.
Pinokkio is aan een circus verkocht en moet daar optreden. Tijdens een optreden ziet hij de fee, maar later is ze weer weg. Dan wordt Pinokkio mank en verkoopt de circusdirecteur hem aan een trommelmaker. Die wil van Pinokkio’s vacht een trommel maken.
De trommelmaker wil de ezel laten verdrinken, maar onderwater eten de vissen, gestuurd door de fee, Pinokkio’s ezelsvacht weg. Pinokkio zwemt weg.
Pinokkio en de haai
Pinokkio komt tijdens het zwemmen een blauw geitje op een rots tegen. Hij begrijpt dat dit de fee is. Net als hij erheen wil zwemmen eet de Haai hem op.
In de buik praat een tonijn tegen hem, die zegt dat hij verloren is.
Dan ziet Pinokkio licht. Als hij bij het lichtje komt ziet hij dat het van zijn vader is.
Zijn vader zegt dat hij hier kon overleven door een schip dat ook was verslonden. Pinokkio besluit hem te redden. Ze lopen naar het begin van de bek (Mourik, 1983) (Collodi, 2006). Daar sliep de Haai met zijn mond open, wegens astma (Collodi, 2006). Pinokkio zwemt zo met zijn vader op zijn rug naar de kust.
Op land komen ze de kat en de vos tegen. De kat is nu echt blind en de vos is gewond. Pinokkio heeft echter geen medelijden met ze.
Pinokkio werkt
Ze vinden een huisje. Dat is van de pratende krekel die het van de blauwe geit, de fee, heeft gekregen. Ze mogen daar blijven.
Pinokkio gaat eten en drinken voor zijn vader halen. Bij een boer mag hij melk meenemen, als hij honderd emmers water haalt. Dat deed tot nu toe een ezel, maar die is ziek (Mourik, 1983) (Collodi, 2006). Als Pinokkio de ezel ziet ontdekt hij dat dit Candlewick is (Collodi, 2006).
Pinokkio werkt daar sindsdien van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat voor melk en geld. Hij leert ook manden vlechten, die hij verkoopt.
Pinokkio wordt een echte jongen
Op een dag wil Pinokkio kleren voor zichzelf kopen, maar komt dan de slak van de fee tegen. Die zegt dat de fee ziek is. Pinokkio geeft hem al zijn geld en gaat naar huis.
Die nacht droomt hij dat de fee zegt dat hij een echte jongen wordt en de volgende ochtend is dit echt gebeurd!
Hij ontdekte dat hij ook zijn geld en meer had teruggekregen en nieuwe kleren.
Beneden is Gepetto weer gezond. Hij ziet zijn oude poppenlichaam en vindt dat hij er belachelijk uitzag (Mourik, 1983) (Collodi, 2006). Einde!
Conclusie
Uit dit verhaal valt te concluderen dat Disney de film erg heeft ingekort. Er is veel weggelaten in de film. Daarnaast is het verhaal ook veel kindvriendelijker gemaakt, in de film gaat Pinokkio niet steeds bijna dood. Ook is de manier hoe Pinokkio tot leven komt aangepast, wat wel echt een groot verschil is. In de film wekt de blauwe fee hem tot leven en in het boek is hij al een pratend stuk hout. Kortom de film is ingekort en kindvriendelijker en Pinokkio leeft al in het boek.
Afsluitende Conclusie
Uit deze drie verhalen vallen meerdere conclusies te trekken.
Ten eerste valt er een conclusie te trekken over de gebroeders Grimm. Zij schreven Sneeuwwitje (Elgiva, 2021) en maakten een nieuwe versie van Assepoester.
Ze staan vooral bekend als sprookjesschrijvers, maar hebben dus helemaal niet al hun sprookjes zelf bedacht. Assepoester bestond al, ze hebben alleen het verhaal wat aangepast. Dat maakt ze meer sprookjesverzamelaars, dan sprookjesschrijvers.
Daarnaast is er ook een overeenkomst in hun verhalen. In beide verhalen stoppen ze gruwelijke dingen, om kinderen bang te maken, zodat ze zich netjes gedragen. Vooral in Assepoester is dit goed te zien. Zo sneden de stiefzusters van Assepoester delen van hun voet af. Daarnaast eindigen beide verhalen met een verschrikkelijk lot voor de slechteriken. De boze koningin moet dansen tot haar dood en de stiefzusters worden blind gemaakt.
Ten slotte hebben beide verhalen een moraal. Wie goed doet, goed ontmoet. Wie slecht is, wordt gestraft.
De gebroeders Grimm hebben dus duidelijke elementen in beide verhalen wat hun kenbaar maakt. Dit zijn natuurlijk maar enkele voorbeelden van hun verhalen, maar er komen er vast nog meer aan bod in volgende artikelen.
Ten tweede zijn alle drie de verhalen bijna hetzelfde veranderd voor de Disney films. Ze zijn allemaal wat ingekort en wat kindvriendelijker gemaakt. De gruwelen van Grimm zijn eruit gelaten en er zijn minder bijna dood ervaringen in. Daarnaast zijn er ook kleine aanpassingen gemaakt in de films. Pinokkio wordt in de film tot leven gewekt door de blauwe fee, maar in het boek leefde het stuk hout al. De boze koningin doet meerdere pogingen om Sneeuwwitje te vermoorden in het sprookje, maar in de film gebruikt ze alleen de giftige appel. Het bal duurt een paar avonden in het sprookje van Assepoester, maar in de film is het maar één avond.
Zo zijn de sprookjes lichtjes aangepast voor de films om toch de kern te kunnen overnemen, maar het wel passend te maken voor de films.
Kortom, de gebroeders Grimm zijn eigenlijk sprookjesverzamelaars, houden van gruwelen in hun sprookjes, het loopt slecht af met de slechterik en hebben altijd een moraal.
Daarnaast zijn de sprookjes voor de films ingekort, kindvriendelijker gemaakt en lichtjes aangepast.
Hopelijk viel dit artikel in de smaak. In het volgende deel zullen Disneyfilms tussen 1950-1990 worden behandeld. Dan zullen de films Peter Pan, Doornroosje en De Kleine Zeemeermin aan bod komen. Hopelijk tot dan!
Bibliografie
Collodi, C. (2006). Pinocchio. Books In Motion.
Mourik, C. v. (1983). Hans en Grietje en andere sprookjes en vertellingen. Milaan: Lekturama.
Elgiva. (2021, november 20). Elgiva Box Office. Opgeroepen op mei 15, 2025, van elgiva.com: https://elgiva.com/snow-white-history/#:~:text=The%20original%20tale%20is%20in,of%20Sneewittchen%20(Snow%20White).
MEEGAZINE
ARCHIEF
Benieuwd naar de artikelen die de redactieleden van het Meegazine eerder hebben geschreven? Ons archief puilt uit van interessante artikelen die ook zeker het lezen waard zijn.